વાઘ વિશે જાણવા જેવુ -Tiger Fact in Gujarati. અહી એમ આપની સાથે વાઘ વિશે જાણવા જેવુ શેર કર્યું છે જેમાં વાઘ વિશે કેટલીક રોચક માહિતી આપની સાથે શેર કરી છે. જો આપ પણ વાઘ વિશે રોચક જાણવા જેવુ વાંચવા માંગતા હોય તો અહી નીચે આપવામાં આવેલ લેખ ને પૂરો વાંચો જેમાં વાઘ વિશે લગભગ તમામ મહત્વપૂર્ણ જાણકારી આપી છે.
વાઘ વિશે જાણવા જેવુ
ઇતિહાસ થી જોઈએ તો વાઘ એ ખુબજ લાંબા સમય થી મનુષ્ય સાથે જોડાયેલો છે. ઇતિહાસ માં વાઘ એ ભારત, ચીન અને મેસૉપોટેમિયા માં મળી આવેલ કેટલાય ભીત ચિત્રો માં જોવા મળે છે. આ બધી સંસ્કૃતિ માં વાઘ ને શક્તિ, તાકાત, અને રોયલ્ટી સાથે જોડવામાં આવે છે.
ઐતિહાસિક રીતે જોઈએ તો વાઘ નો શિકાર ખુબજ મોત પ્રમાણ માં કરવામાં આવતો હતો. તેની પાછળ નું મુખ્ય કારણ એ ચામડી, હાડકાં અને શરીરના અન્ય ભાગો હતા. વાઘ ની આ બધી વસ્તુઓ એ પરંપરાગત દવાઓ મા અથવા તો સ્ટેટસ બતાવવા ઉપયોગ માં લેવામાં આવતી હતી. આમ શિકાર અને વસવાટ ના કારણે વાઘ ની સંખ્યા માં નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો હતો.
અંદાજે 20મી સદી ની આસપાસ વાઘ ના સંરક્ષણ માટે ની કેટલીક ક્રાંતિઓ શરૂ કરવામાં આવી જેના ભાગરૂપે ભારત, નેપાળ અને રશિયા જેવા દેશોમાં વાઘના વિકાસ માટે સંરક્ષિત વિસ્તારો પૂરા પાડવા માટે વાઘ રિજર્વ અને રાષ્ટ્રીય ઉદ્યાનોની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી. વર્તમાન માં ભારતમાં 2023 ના આંકડા પ્રમાણે જોઈએ તો 3682 વાઘ છે જે પૂરા વિશ્વના 75% વાઘ છે.
વાઘ ના પ્રકાર – જાણવા જેવુ
વાઘ ના કુલ નવ પ્રકાર હતા. જેમ કે..
- બંગાળ,
- ઈન્ડોચીનીઝ,
- મલયાન,
- સાઈબેરીયન (જેને અમુર પણ કહેવાય છે),
- દક્ષિણ ચીન
- સુમાત્રન
- કેસ્પિયન,
- બાલી
- જાવાન
આમ કુલ નવ પ્રકાર માંથી હાલ માં વાઘ ની કુલ છ પ્રજાતિ જ જોવા મળે છે જ્યારે અન્ય ત્રણ પ્રજાતિ લુપ્ત થઈ છે.
| વાઘ ની અત્યારે જોવા મળતી પ્રજાતિ | બંગાળ, ઈન્ડોચીનીઝ, મલયાન, સાઈબેરીયન, દક્ષિણ ચીન અને સુમાત્રન |
| વાઘ ની લુપ્ત થયેલી પ્રજાતિ | કેસ્પિયન, બાલી અને જાવાન |
વાઘ વિશે કેટલીક રોચક વાતો – વાઘ વિશે જાણવા જેવુ
- રાષ્ટ્રીય પ્રાણી: વાઘ એ ભારતનું રાષ્ટ્રીય પ્રાણી છે, જે શક્તિ, ચપળતાનું પ્રતીક છે.
- જાતિઓ: ભારતમાં બંગાળએ વાઘ (પેન્થેરા ટાઇગ્રિસ ટાઇગ્રીસ) નું ઘર છે, જે દેશમાં જોવા મળતી વાઘની સૌથી સામાન્ય પેટાજાતિ છે.
- વાઘ વિશ્વની સૌથી મોટી બિલાડીની પ્રજાતિ છે, કેટલાક વાઘનું વજન 300 કિલો વધુ છે.
- વસ્તી: ભારતમાં જંગલી વાઘની વિશ્વમાં સૌથી વધુ વસ્તી છે, અંદાજિત 3682 જે પૂરા વિશ્વ ની 75% છે.
- રહેઠાણ: ભારતમાં વાઘ ગાઢ જંગલો, ઘાસના મેદાનો, મેન્ગ્રોવ સ્વેમ્પ્સ અને અર્ધ-શુષ્ક પ્રદેશો સહિત વિવિધ વસવાટો માં વસે છે.
- ભૌગોલિક વિતરણ: વાઘ ભારતના વિવિધ ભાગોમાં જોવા મળે છે, જેમાં રાષ્ટ્રીય ઉદ્યાનો, વન્યજીવ અભયારણ્યો અને સમગ્ર દેશમાં વન રિજર્વનો સમાવેશ થાય છે.
- ઐતિહાસિક શ્રેણી: ઇતિહાસ માં જોઈએ તો વાઘએ હિમાલયની તળેટીથી ડેક્કન પ્લેટુ સુધી ભારતીય ઉપખંડના વિશાળ વિસ્તારોમાં ફરતા હતા.
- વાઘ નું કદ મોટું હોવા છતાં વાઘ અવિશ્વસનીય રીતે ઝડપી દોડતા હોય છે,
- સંરક્ષણ પ્રયાસો: ભારતે વાઘના સંરક્ષણ માટે વિવિધ સંરક્ષણ પગલાં અમલમાં મૂક્યા છે, જેમાં વાઘ રિજર્વની સ્થાપના, શિકાર વિરોધી કાનૂન, સમુદાય આધારિત સંરક્ષણ, વસવાટ પુનઃસ્થાપન ઇત્યાદિ પ્રોજેક્ટનો સમાવેશ થાય છે.
- પ્રોજેક્ટ ટાઇગર: 1973 માં શરૂ કરાયેલ, પ્રોજેક્ટ ટાઇગર એ વાઘ સંરક્ષણ કાર્યક્રમ છે જેનો ઉદ્દેશ્ય ભારતમાં વાઘના નિવાસસ્થાનોનું રક્ષણ કરીને અને વાઘના શિકારને કાબૂમાં રાખીને તેમના અસ્તિત્વને સુનિશ્ચિત કરવાનો છે.
- ભારતમા વાઘ રિજર્વ: ભારતે રણથંભોર, બાંધવગઢ, કાન્હા, કોર્બેટ અને સુંદરવન સહિત દેશભરમાં અનેક વાઘ રિજર્વ સ્થાપ્યા છે.
- વાઘ એ ખાદ્ય શૃંખલામાં સૌથી ટોચ પર છે અને ઇકોસિસ્ટમ સંતુલન જાળવવામાં નિર્ણાયક ભૂમિકા ભજવે છે.
- વાઘની વસ્તીગણતરી: વાઘ ની વસ્તીની દેખરેખ રાખવા માટે વાઘની વસ્તી ગણતરી તરીકે ઓળખાતા નિયમિત વાઘની વસ્તી સર્વેક્ષણ કરે છે.
- શિકાર: ભારતમાં વાઘ વિવિધ પ્રાણીઓનો શિકાર કરે છે, જેમાં સાંભર અને ચિતલ, જંગલી ડુક્કર, ગૌર, નીલગાય અને ક્યારેક પશુધન અને જેવી હરણની પ્રજાતિઓનો પણ સમાવેશ થાય છે.
- બચ્ચાનો મૃત્યુદર: વાઘમાં બચ્ચાનો મૃત્યુદર પ્રમાણમાં વધારે છે, જેમાં બાળહત્યા, રોગ અને શિકાર જેવા પરિબળો મૃત્યુદરમાં ફાળો આપે છે.
- વાઘનું વર્તન: ભારતમાં વાઘ મુખ્યત્વે એકાંત પ્રાણીઓ છે, પરંતુ સમાગમ અને બચ્ચા ઉછેર માટે તેઓ સાથે રહે છે. તેઓ પોતાના પ્રદેશોની સરહદ માટે મૂત્ર તથા મળ નો ઉપયોગ કરી સીમાઓ નક્કી કરે છે.
- વાઘ મુખ્યત્વે ક્રેપસ્ક્યુલર અને નિશાચર હોય છે, તેઓ મુખ્યત્વે સવાર, સાંજ અને રાત્રિના સમયે શિકાર કરે છે.
- વાઘનું સામાજિક માળખું: નર વાઘ નો પ્રદેશ મોટો હોય છે જેમાં ઘણી માંડ વાઘ નો પ્રદેશ જોવા મળે છે. આમ વાઘ નું સામાજિક માળખું એ બહુપત્નીક પ્રણાલી પ્રકાર નું જોવા મળે છે. નર વાઘનો પ્રદેશ 20 થી 100 ચોરસ કિલોમીટર સુધીનો હોઈ શકે છે.
- વાઘ પ્રવાસન: વાઘ પ્રવાસન એ ભારતના ઘણા રાજ્યો માટે આવકનો નોંધપાત્ર સ્ત્રોત છે, જેમાં વાઇલ્ડલાઇફ સફારી, ઇકો-ટૂરિઝમ અને પ્રકૃતિ-આધારિત પ્રવાસન પ્રવૃત્તિઓ નો સમાવેશ થાય છે.
- તેમની પાસે ઉત્તમ દ્રષ્ટિ હોય છે, જે તેમને ઓછા પ્રકાશની સ્થિતિમાં શિકાર કરવામાં મદદ કરે છે.
- આંતરરાષ્ટ્રીય સહયોગ: ભારત વૈશ્વિક સ્તરે વાઘ સંરક્ષણ માટે જ્ઞાન, સંસાધનો ને શેર કરે છે.
- આનુવંશિક વિવિધતા: ભારત માં વહાગ માં કેટલીક અનુવાંશિક વિવિધતા પણ જોવા મળે છે જેમાં કેટલાક અનુબંશિક બદલાવો ના કારણે સફેદ પણ જોવા મળે છે. અંદાજે 1000 એ એક વાઘ સફેદ જોવા મળી શકે છે.
- વાઘ ભારતીય પૌરાણિક કથાઓ, લોકકથાઓ અને ધાર્મિક પરંપરાઓમાં સાંસ્કૃતિક અને આધ્યાત્મિક મહત્વ ધરાવે છે, જે ઘણીવાર શક્તિ, હિંમત અને દૈવી સંરક્ષણનું પ્રતીક છે.
- વાઘનો શિકાર: વાઘનો તેમની ચામડી, હાડકાં અને શરીરના અન્ય ભાગો માટે શિકાર એ તેમના અસ્તિત્વ માટે નોંધપાત્ર ખતરો છે, જે પરંપરાગત દવા અને ગેરકાયદેસર વન્યજીવનના વેપારની માંગને કારણે છે.
- કાનૂની રક્ષણ: વાઘને ભારતમાં વિવિધ વન્યજીવ સંરક્ષણ કાયદાઓ હેઠળ સંરક્ષિત કરવામાં આવે છે, જેમાં 1972ના વન્યજીવ સંરક્ષણ અધિનિયમનો સમાવેશ થાય છે, જે શિકાર, વેપાર અને વાઘના અંગોના કબજા પર પ્રતિબંધ મૂકે છે.
- વાઘ પુનર્વસવાટ કેન્દ્રો: ભારતે બચાવેલા અને અનાથ વાઘના બચ્ચા માટે પુનર્વસન કેન્દ્રોની સ્થાપના કરી છે, જ્યાં શક્ય હોય ત્યાં તેમને જંગલમાં પાછા છોડતા પહેલા તેમને તબીબી સંભાળ, આશ્રય અને પુનર્વસન પૂરું પાડે છે.
- તેમની ભયાનક પ્રતિષ્ઠા હોવા છતાં, વાઘ સ્વભાવે માનવભક્ષી નથી અને સામાન્ય રીતે મનુષ્યોને ટાળે છે. માનવીઓ પર વાઘના હુમલાના કિસ્સાઓ ભાગ્યે જ જોવા મળે છે અને સામાન્ય રીતે જ્યારે વાઘને ખતરો લાગે અથવા તેમના કુદરતી શિકારની અછત હોય ત્યારેજ હુમલો કરે છે.
અહી અમે આપની સાથે વાઘ ના સંબંધિત કેટલાક મહત્વપૂર્ણ તથ્ય એટલે કે વાઘ વિશે જાણવા જેવુ આપ્યું છે. અહી આપવામાં આવેલ જાણવા જેવા તથ્ય સિવાય આપ અન્ય તથ્ય જાણતા હોય તો નીચે આપવામાં આવેલ કમેંટ બોક્સ માં કમેંટ કરી અમને અવશ્ય જણાવજો સાથે અમારો આ લેખ આપને કેવો લાગો એ પણ અવશ્ય જણાવજો.
“ધન્યવાદ“
અમારો વિડિયો નિહાળો: