નિબંધ લેખન – Essay in Gujarati
Essay in Gujarati – નિબંધ લેખન. શું તમે ગુજરાતી ભાષા માં નિબંધ લેખન વિશે સર્ચ કરો છો. શું આપ જાણો છો કે એક સુંદર નિબંધ કેવી રીતે લખી શકાય, નિબંધ ના પ્રકાર કેટલા હોય છે, નિબંધ વધારે આકર્ષક બનાવવા અને પરીક્ષા માં વધારે માર્કસ મેળવવા માટે નિબંધ માં શું શું કાળજી રાખવી જોઈએ?
જો આપ પણ નિબંધ વિશે ઉપરોક્ત તમામ જાણકારી મેળવવા માંગતા હોય તો અમારો આ લેખ પૂરો વાંચો જેમાં અમે નિબંધ વિશે સંપૂર્ણ માહતી આપી છે જેવી કે, એક સુંદર નિબંધ લખવા માટે કેવા કેવા વિષય નું ધ્યાન રાખવું જોઈએ, તેમાં કયા વિષય પર કેટલો ભાર આપવો જોઈએ ઇત્યાદિ..
તો ચાલો આપણે પહેલા નિબંધ વિશે થોડું જાણી લઈએ..
નિબંધ એટલે શું? – What is Essay in Gujarati?
નિબંધ એ એક લખાણ છે જેમાં એક ચોક્કસ વિષયની ચર્ચા હોય છે. નિબંધ માં જે વિષય પર ચર્ચા કરવાની હોય છે તેનો સામન્ય પરિચય, તેના વિશેની દલીલો, અને માહિતી રજૂ કરતા ફકરા અને અંતે નિષ્કર્ષ લખેલો હોય છે.
મુખ્યત્વે જોઈએ તો નિબંધો વિચારો, અભિપ્રાયો અથવા માહિતીને એક સુવ્યવસ્થિત કરી અભિવ્યક્ત કરવાનું માધ્યમ છે. જેનો હેતુ વાચકોને વિષય પ્રત્યે સમજણ ઉત્પન્ન કરવાનો છે.
એક સુંદર નિબંધ કેવી રીતે લખી શકાય? – How to write a Good Essay in Gujarati?
એક સુંદર નિબંધ લખવા માટે કેટલીક બાબતો નું ખાસ ધ્યાન રાખવામાં આવે છે. અહી અમે નીચે સુંદર નિબંધ લખવા માટે શું શું વસ્તુઓ નો કયાલ રાખવો જોઈએ એની વિસ્તાર થી જાણકારી આપી છે.
એક સુંદર નિબંધ લખવા માટે નીચે ની બાબતો નું પહેલા ધ્યાન રાખવું જોઈએ.. જેની નીચે અમે વિસ્તાર થી સમજણ આપી છે,
- પ્રશ્નની સમજ
- સંશોધન
- થેસિસ સ્ટેટમેન્ટ તૈયાર કરવું
- આઉટલાઇન
- આરંભ
- મુખ્ય ફકરાઓ
- પ્રમાણનો ઉપયોગ
- વિશ્લેષણ
- પ્રતિવાદને સમાવો
- નિષ્કર્ષ
પ્રશ્નની સમજ: સૌ પ્રથમ પપ્રશ્ન કે નિબંધ ને ધ્યાન પૂર્વક વાંચવો અને સમજાવો જોઈએ. બાદ માં તેમ કયા વિષય પર વધારે મહત્વ આપવામાં આવ્યું છે તેને ઓળખવાની આવશ્યકતા હોય છે.
સંશોધન: પ્રશ્ન ની સમજણ બાદ તેને અનુરૂપ સંશોધન ની પણ આવશ્યકતા હોય છે. આથી વિવિધ મુખ્ય અને સંલગ્ન વિષય પર સંશોધન કરવું જોઈએ. જેના માટે જરૂરી બૂક, કે શોધ પત્રો ઇત્યાદિ નો ઉપયોગ કરી શકાય છે.
થેસિસ સ્ટેટમેન્ટ: પ્રશ્ન ની સમજણ અને સંશોધન બાદ એક થેસિસ સ્ટેટમેન્ટ બનાવવું જે નિબંધ ના મુખ્ય વિષય ને રજૂ કરે. ત્યાર બાદ આ થેસિસ સ્ટેટમેન્ટ એટલે કે નિવેદન એ નિબંધ ને દિશા આપે છે.
આઉટલાઇન: સંશોધન અને થેસિસ સ્ટેટમેન્ટ તૈયાર થાય બાદ એક રૂપરેખા તૈયાર કરવાની હોય છે કે નિબંધ ની શરૂઆત કેવી રીતે મુખ્ય મુદ્દાઓ ને કેવીરીતે આવરવા માં આવશે અને અંતે નિષ્કર્ષ કેવીરીતે લખવામાં આવશે.
આરંભ: ત્યારબાદ નિબંધ ની લખવાની શરૂઆત એ એક પ્રસ્તાવના થી થાય છે. જેમાં વિષય નો પરિચય, પૃષ્ઠભૂમિ, અને તમારું નિવેદન એક સુસંગત રીતે નોંધવાનું હોય છે જેથી નિબંધ વાંચનાર ને નિબંધ વિશે અને આપના નિવેદન વિશે સંપૂર્ણ જાણ થાય.
મુખ્ય ફકરાઓ: દરેક મુખ્ય મુદ્દા અથવા દલીલને અલગ-અલગ ફકરામાં લખવા જોઈએ. જેમાં દરેક ફકરાને એક વિષયના વાક્યથી શરૂ કરો જે મુખ્ય વિચારને સ્પષ્ટપણે જણાવે છે, ત્યારબાદ તમારી દલીલને મજબૂત કરવા માટે આધારભૂત પુરાવા, ઉદાહરણો અને વિશ્લેષણ રજૂ કરો.
પ્રમાણનો ઉપયોગ: તમાઋ દલીલ કે સ્ટેટમેંટ ને સમર્થન આપવા માટે જરૂરી અને વિશ્વસનીય તમામ પ્રમાનો આપવા જોઈએ જેમ કે, તથ્ય, આંકડાઓ, સુવિચાર, સંશોધન ઇત્યાદિ.
વિશ્લેષણ: તમે જે પ્રમાણ રજૂ કર્યા છે તેનું વિશ્લેષણ કરો અને તે તમારા થીસીસને કેવી રીતે સમર્થન આપે છે તે સમજાવો.
પ્રતિવાદને સમાવો: વિષય ના સંબંધિત કોઈ પ્રતિવાદ હોય તો તેને પણ સમાવીત કરો. શક્ય હોય તો તેમને પુરાવા સહિત રદિયો આપો જેથી તમારૂ નિવેદન વધારે મજબૂત બને.
નિષ્કર્ષ: અહી તમારા નિબંધના મુખ્ય મુદ્દાઓનો સારાંશ આપો અને તમારા થીસીસને ફરીથી જણાવો. એક સમાપન નિવેદન પ્રદાન કરો જે તમારી દલીલના મહત્વને વધુ મજબૂત કરે અને વાચક પર કાયમી છાપ છોડે.
નિબંધ ના કેટલા પ્રકાર હોય છે? – Types of Essay in Gujarati
નિબંધ ઘણા બધા પ્રકાર ના હોય છે, નિબંધ ના પ્રકાર થી લેખક અને વાંચક વચ્ચે ના જોડાણ માં વધારે અસરકારકતા જોવા મળે છે. અહી અમે નીચે અમે નિબંધ ના પ્રકારો વિશે જાણકારી આપી છે.
- વર્ણનાત્મક નિબંધ: વ્યક્તિગત અનુભવો અને ઘટનાઓનું વર્ણન કરવામાં આવે છે. તેમાં લાગણીઓનો સમાવેશ થાય છે.
- વર્ણનાત્મક નિબંધ: વ્યક્તિ, સ્થળ, વસ્તુ અથવા ઘટનાનું વર્ણન કરવા માટે સંવેદનાત્મક વિગતોનો ઉપયોગ કરીને આબેહૂબ રીતે રજૂ કરવામાં આવે છે.
- પ્રેરક નિબંધ: તાર્કિક તર્ક અને પુરાવા દ્વારા ચોક્કસ દૃષ્ટિકોણ અપનાવવા અથવા ચોક્કસ પગલાં લેવા માટે વાચકને મનાવવાનો હેતુ છે.
- પ્રતિબિંબિત નિબંધ: નિબંધ ના આ પ્રકાર માં વ્યક્તિગત વિચારો, લાગણીઓ અને અનુભવોનું અન્વેષણ કરવામાં છે, ઘણીવાર એવું પણ વિશ્લેષણ કરવામાં આવે છે કે તેઓએ કેવી રીતે કોઈની સમજણ અથવા વૃદ્ધિને આકાર આપ્યો છે.
- દલીલાત્મક નિબંધ: કોઈ મુદ્દા અથવા વિષય પર કોઈ ચોક્કસ વલણને સમર્થન આપવા પુરાવા અને તર્ક દ્વારા સમર્થિત દલીલો રજૂ કરવામાં આવે છે.
- એક્સપોઝિટરી નિબંધ: માહિતી પ્રદાન કરે છે, ખ્યાલ સમજાવે છે અથવા સ્પષ્ટ, સંક્ષિપ્ત અને તાર્કિક સમજૂતીઓ દ્વારા વિષયને સ્પષ્ટ કરે છે.
નિબંધ ના અન્ય પ્રકારો:
- પ્રાકૃતિક વિષય પર આધારિત નિબંધ
- તહેવાર સંબંધિત નિબંધ
- સામાજિક, સાંસ્કૃતિક કે કેળવણી સમાબંધીત નિબંધ
- આત્મકથા સંબંધિત નિબંધ
- વ્યક્તિલક્ષી નિબંધ
પ્રાકૃતિક વિષય પર આધારિત નિબંધ
આ પ્રકાર માં પ્રકૃતિ આધારિત વિષયો પર નિબંધ હોય છે, જેમ કે કુદરતી હોનારત કે આફત ઇત્યાદિ. અહી નીચે અમે તેમના કેટલાક ઉદાહરણ રજૂ કર્યા છે.
- વર્ષાઋતુ નિબંધ
- ભૂકંપ વિશે નિબંધ અથવા ધરતીકંપ એક કુદરતી આફત
- ઉનાળાની બપોર અથવા ગ્રીષ્મનો મધ્યાહન નિબંધ
- વહેલી સવારનું ભ્રમણ
- પ્રકૃતિના રમ્ય અને રૌદ્ર સ્વરૂપ નિબંધ
- મોસમનો પહેલો વરસાદ ચોમાસુ નિબંધ
- ઉતરાયણ વિશે નિબંધ
- અનાવૃષ્ટિ અથવા દુકાળ વિશે નિબંધ
- વિનાશક વાવાઝોડું નિબંધ
- કુદરતના હાસ્ય અને તાંડવ નિબંધ
- જળ એ જ જીવન નિબંધ
- વસંતઋતુ વિશે નિબંધ અથવા વસંત નો વૈભવ નિબંધ
- અતિવૃષ્ટિ નિબંધ
- પ્રકૃતિ પરમાત્માનું સ્વરૂપ નિબંધ
તહેવાર સંબંધિત નિબંધ
તહેવાર સંબંધિત નિબંધ માં વિવિધ તહેવારો વિશે નું વર્ણન કે અનુભવો લખવાના હોય છે જેમ કે..
- શિયાળાની સવાર નિબંધ
- ધૂળેટી નિબંધ
- જન્માષ્ટમી નિબંધ
- ગણેશ ચતુર્થી નિબંધ
- નવરાત્રી નિબંધ
- જીવનમાં તહેવારો નું મહત્વ નિબંધ
- રથયાત્રા વિશે ગુજરાતી નિબંધ
- મહાશિવરાત્રી નિબંધ
- નાતાલ નિબંધ
- ઉનાળામાં વેકેશન નિબંધ
- ગુરુ પૂર્ણિમા નિબંધ
- રક્ષાબંધન વિશે નિબંધ
- શરદ પૂર્ણિમા વિશે નિબંધ
- ગુરુ પૂર્ણિમા નિબંધ
- જીવનમાં તહેવારો નું મહત્વ નિબંધ
- વસંત પંચમી નિબંધ
- હોળી પર નિબંધ
- ઉત્તરાયણ (મકરસંક્રાંતિ) વિશે નિબંધ
- આપણા ઉત્સવો અને તહેવારો નિબંધ
- ૧૫ મી ઓગષ્ટ નિબંધ
- દશેરા વિશે નિબંધ
- 26 મી જાન્યુઆરી નો નિબંધ
સામાજિક, સાંસ્કૃતિક કે કેળવણી સમાબંધીત નિબંધ
નિબંધ ના આ પ્રકાર માં સામાજિક, આર્થિક. સાંસ્કૃતિક અને કેળવણી સંબંધિત વિષયો ને આવરી લઈ તેમ ઉદ્ભવતા પ્રશ્નો અને તેના નું નિરાકરણ કે વર્ણન હોય છે. તેના સંબંધિત નીચે કેટલાક ઉદાહરણ આપ્યા છે:
- માતૃપ્રેમ નિબંધ અથવા વાત્સલ્યમૃતિ મા નિબંધ
- કોરોનાથી બચવાનો એકમાત્ર ઉપાય રસીકરણ
- પ્રવાસનું મહત્વ નિબંધ
- વાંચન નું મહત્વ નિબંધ
- માતૃભાષા નું મહત્વ નિબંધ
- સમાજનું નવનિર્માણ અને તરુણો નિબંધ
- પર્યાવરણ નું મહત્વ નિબંધ
- કુદરતી આપત્તિ નિબંધ
- વસ્તી વધારો નિબંધ
- ભ્રષ્ટાચાર નિબંધ
- વિજ્ઞાનનું મહત્વ નિબંધ
- શિક્ષક દિન નિબંધ
- માનવ અને પશુની મૈત્રી નિબંધ
- જય જય ગરવી ગુજરાત નિબંધ
- કન્યા વિદાય નિબંધ
- દીકરી ઘરનો દીવો નિબંધ
- પુસ્તકો આપણા સાચા મિત્રો નિબંધ
- રાષ્ટ્રીય એકતા નિબંધ
- જીવનમાં શિસ્તનું મહત્વ નિબંધ
- શ્રમનું મહત્વ નિબંધ
- ઓનલાઇન શિક્ષણ ના ફાયદા અને ગેરફાયદા
- જીવનમાં સાદગીનું મહત્વ નિબંધ
- પર્યાવરણ બચાવો નિબંધ
- વિશ્વ પર્યાવરણ દિવસ નિબંધ
- માતૃભાષામાં શિક્ષણ નિબંધ
- સ્વચ્છતા ત્યાં પ્રભુતા નિબંધ
- ગુજરાતના કોરોના વોરિયર્સ નિબંધ
- માતૃપ્રેમ નિબંધ અથવા વાત્સલ્યમૃતિ મા નિબંધ
- વિશ્વ બંધુત્વ નિબંધ
- ઓનલાઇન થઇ રહેલું વિશ્વ નિબંધ
આત્મકથા સંબંધિત નિબંધ
અહી નિબંધ ના આ પ્રકાર ના આત્મકથાઓ વિશે નિબંધ હોય છે જેમ કે
- એક નદીની આત્મકથા નિબંધ
- જો હું સૈનિક હોઉં તો… નિબંધ
- એક વડાપ્રધાન હોઉં તો…નિબંધ
- જો હું વડાપ્રધાન હોઉં તો…નિબંધ
- એક ફૂલની આત્મકથા નિબંધ
- નિશાળનો બાંકડો બોલે છે…આત્મકથા નિબંધ
- એક રૂપિયાની આત્મકથા નિબંધ
- એક ફાટેલી ચોપડીની આત્મકથા નિબંધ
- એક ભિખારીની આત્મકથા નિબંધ
- જો હું સૈનિક હોઉં તો… નિબંધ
- એક ખેડૂતની આત્મકથા નિબંધ
- એક ફૂલની આત્મકથા નિબંધ
- એક ચબુતરાની આત્મકથા નિબંધ
- એક ઘડિયાળની આત્મકથા નિબંધ
- એક નિવૃત શિક્ષકની આત્મકથા નિબંધ
- એક છત્રીની આત્મકથાનિબંધ
- એક ફૂલની આત્મકથા નિબંધ
- એક શિક્ષિત બેકારની આત્મકથા નિબંધ
વ્યક્તિલક્ષી નિબંધ
અહી મહાન વ્યક્તિઓ ના જીવન ચરિત્ર પર નિબંધ લખવાના હોય છે જે વાંચનાર ને પ્રેરણાદાઈ બની શકે. ઉદાહરણ તરીકે..
- અટલ બિહારી વાજપેયી નિબંધ
- નેતાજી સુભાષચંદ્ર બોઝ નિબંધ
- ડો. સર્વપલ્લી રાધાકૃષ્ણનનિબંધ
- જવાહરલાલ નહેરુ નિબંધ
- છત્રપતિ શિવાજી મહારાજ નિબંધ
- ભગતસિંહ વિશે નિબંધ
- ડો. APJ અબ્દુલ કલામ નિબંધ
- ગાંધીજીના વિચારો નિબંધ
- રાણી લક્ષ્મીબાઈ નિબંધ
- મારા પ્રિય નેતા નરેન્દ્ર મોદી વિશે નિબંધ
- લાલ બહાદુર શાસ્ત્રી નિબંધ
- ભગતસિંહ વિશે નિબંધ
- સ્વામી વિવેકાનંદ નિબંધ
- ડૉ. બાબાસાહેબ આંબેડકર નિબંધ
- ચંદ્રશેખર આઝાદ નિબંધ
- મધર ટેરેસા વિશે નિબંધ
- ગુરુ નાનક પર નિબંધ
- અન્ય મહાન વ્યકિતઓ વિશે નિબંધ
નિબંધ ની ઉદાહરણ દ્વારા સમજૂતી
હવે આપણે એક નિબંધના ઉદાહરણ દ્વારા નિબંધ કેવી રીતે લખવો જોઈએ તે સમજીશું. અહી અમે ઉદાહરણ તરીકે “ગાંધીજીના વિચારો નિબંધ” ને સમજાવીશું. જેનાથી આપ અન્ય નિબંધ કેવીરીતે લખવા તે યોગ્ય રીતે સમજી શકો.
વિષયને સમજો: અહી વિષય એ મહાત્મા ગાંધીના વિચારો વિશે છે. સૌપ્રથમ તેમના વિચારો, માન્યતાઓ અને યોગદાન વિશે સંશોધન કરો અને માહિતી એકત્રિત કરો.
રૂપરેખા: હવે નિબંધ માટે રૂપરેખા બનાવો. પરિચય, મુખ્ય ફકરા અને નિષ્કર્ષ સહિતની રચના નક્કી કરો. દરેક ફકરાએ ગાંધીજીના વિચારોના ચોક્કસ પાસા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું જોઈએ.
પરિચય: મહાત્મા ગાંધીના સંક્ષિપ્ત પરિચય સાથે પ્રારંભ કરો, ભારત અને વિશ્વ પર તેમના મહત્વ અને પ્રભાવનો ઉલ્લેખ કરો. તમે તેના વિચારોના કયા પાસાઓ પર ચર્ચા કરશો તેની રૂપરેખા આપતું થીસીસ સ્ટેટમેન્ટ પ્રદાન કરો.
મુખ્ય ફકરાઓ: દરેક શરીરના ફકરાએ ગાંધીના વિચારોના જુદા જુદા પાસાઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું જોઈએ. દાખ્લા તરીકે:
- અહિંસા (અહિંસા) અને સત્યાગ્રહ
- સ્વરાજ (સ્વ-શાસન) અને સર્વોદય (સર્વનું કલ્યાણ)
- સાદું જીવન અને ઉચ્ચ વિચાર
- ધાર્મિક સંવાદિતા અને સહિષ્ણુતા
- અસ્પૃશ્યો અને મહિલાઓ સહિત દલિત લોકોનું સશક્તિકરણ
- સહાયક પુરાવા: ગાંધીજીના જીવન અથવા તેમના લખાણોમાંથી સંબંધિત સુવિચાર અથવા ઉદાહરણો સાથે દરેક પાસાને સમર્થન આપો. તમારા મુદ્દાઓને માન્ય કરવા માટે વિશ્વસનીય સ્ત્રોતોનો ઉપયોગ કરો.
વિશ્લેષણ અને અર્થઘટન: ગાંધીજીના વિચારોનું વિવેચનાત્મક રીતે વિશ્લેષણ કરો. આજના વિશ્વમાં તેમની સુસંગતતા અને સમાજ, રાજકારણ અને સંસ્કૃતિ પર તેમની અસરની ચર્ચા કરો.
પ્રતિવાદ: સંભવિત પ્રતિવાદ અથવા ગાંધીના વિચારોની ટીકાઓને સંબોધિત કરો, તેમની માન્યતા પર તમારો દ્રષ્ટિકોણ પ્રદાન કરો.
નિષ્કર્ષ: મુખ્ય ફકરાઓમાં ચર્ચા કરાયેલા મુખ્ય મુદ્દાઓનો સારાંશ આપો. ગાંધીના વિચારોના કાયમી વારસા અને આપણે જીવીએ છીએ તે વિશ્વને આકાર આપવામાં તેમના મહત્વ પર માહિતી આપો.
અહી ઉપર ના તમામ વિષયો ને ધ્યાન માં રાખી “ગાંધીજી ના વિચારો” પર એક સુંદર નિબંધ ની રચના કરી શકાય છે. આવીજ રીતે અન્ય નિબંધ ની રચના માટે પણ દરેક પગલાઓ ને ધ્યાન માં રાખવા જોઈએ.
“ગાંધીજી ના વિચારો” પરના અમારા નિબંધ ને જોવા માટે અહી ક્લિક કરો:
“અમને આશા છે કે અહી ઉપર અમારા દ્વારા નિબંધ વિશે આપવામાં આવેલી માહિતી આપણે પસંદ આવી હશે, જેમાં અમે નિબંધ એટલે શું, તે કેવી રીતે લખી શકાય, નિબંધ ના પ્રકાર કેટલા અને કયા કયા છે વગેરે ની જાણકારી આપી છે. અહી આપવામાં આવેલી જાણકારી સંબંધિત જોઈ આપને કોઈ પણ પ્રશ્ન હોય તો આપ અમને નીચે આપવામાં આવેલ કમેંટ બોક્સમાં જણાવી શકો છો. અહી ઉપર ઉદાહરણ તરીકે આપવામાં આવેલ બધાજ નિબંધો વિશે અમે ટૂંક સમય માં આપને બધાજ નિબંધો આપીશું. “